Nguyên Nhân Xe Cẩu Bị Yếu & Cách Khắc Phục Hiệu Quả

Trong ngành xây dựng và vận tải, xe cẩu đóng vai trò chủ lực trong việc nâng hạ và di chuyển vật liệu nặng. Tuy nhiên, việc thiết bị gặp phải tình trạng xe cẩu bị yếu là một vấn đề phổ biến, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất công việc, làm chậm tiến độ và tiềm ẩn rủi ro an toàn lao động. Khi xe cẩu không thể đạt được tải trọng hoặc tốc độ làm việc như thiết kế, đây là dấu hiệu cảnh báo cần được kiểm tra và xử lý ngay lập tức.

Bài viết này, được đúc kết từ kinh nghiệm thực tế của đội ngũ kỹ thuật tại Cơ Giới Miền Nam, sẽ giúp bạn nhận diện chính xác các nguyên nhân thường gặp, từ hệ thống thủy lực đến động cơ, và cung cấp quy trình chẩn đoán cùng các giải pháp khắc phục chuyên sâu. Việc hiểu rõ vấn đề và có hướng xử lý kịp thời sẽ giúp duy trì tuổi thọ và hiệu suất làm việc ổn định cho thiết bị của bạn.

Các dấu hiệu nhận biết xe cẩu bị yếu

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu giảm hiệu suất là bước đầu tiên và quan trọng để ngăn chặn hư hỏng lớn hơn. Nếu thiết bị của bạn đang trong tình trạng xe cẩu bị yếu, nó thường biểu hiện rõ ràng qua các hoạt động hàng ngày. Việc theo dõi sát sao những thay đổi này giúp bạn kịp thời đưa ra quyết định bảo trì hoặc sửa chữa.

Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến mà người vận hành và kỹ thuật viên cần chú ý:

• Tốc độ nâng/hạ chậm hơn bình thường: Đây là dấu hiệu dễ nhận thấy nhất. Xe cẩu mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành chu trình nâng hạ so với trước đây, dù đang làm việc với tải trọng nhẹ hoặc trung bình.

• Không đạt được tải trọng tối đa theo định mức: Thiết bị có thể nâng được tải trọng nhẹ, nhưng khi gần đạt đến giới hạn tải trọng cho phép, cần cẩu không thể nâng lên hoặc duy trì được tải trọng đó một cách ổn định. Đây là biểu hiện rõ ràng của sự giảm áp suất hoặc công suất.

• Cần cẩu bị rung lắc hoặc giật cục khi hoạt động: Khi thao tác điều khiển, cần cẩu không di chuyển mượt mà mà có hiện tượng giật, lắc, đặc biệt là lúc bắt đầu nâng hoặc khi đang chịu tải. Tình trạng này có thể xuất phát từ lỗi van điều khiển hoặc dầu thủy lực không sạch.

• Tiếng kêu bất thường từ hệ thống thủy lực hoặc động cơ: Nghe thấy tiếng rít lớn từ bơm thủy lực, tiếng va đập nhẹ hoặc tiếng động cơ phải hoạt động quá sức, gằn máy khi thực hiện thao tác nâng tải. Tiếng kêu này thường liên quan đến bơm bị mòn, thiếu dầu hoặc động cơ đang phải bù đắp cho sự thiếu hụt công suất.

• Cần cẩu tự hạ xuống (trôi tải): Khi tải trọng được nâng lên và giữ nguyên vị trí, nhưng sau một thời gian ngắn cần cẩu bị tự động hạ xuống dù van đã khóa. Đây là dấu hiệu của rò rỉ áp suất bên trong xy lanh hoặc van giữ tải không hoạt động hiệu quả.

Các nguyên nhân chính khiến xe cẩu bị yếu

Tình trạng giảm hiệu suất hoặc xe cẩu nâng yếu thường không đến từ một nguyên nhân đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố kỹ thuật. Dựa trên kinh nghiệm sửa chữa thực tế, Cơ Giới Miền Nam phân loại các nguyên nhân chính thành bốn nhóm sau:

Nguyên nhân từ Hệ thống Thủy lực

Hệ thống thủy lực là trái tim quyết định sức mạnh nâng của xe cẩu. Bất kỳ sự cố nào trong hệ thống này đều là nguyên nhân hàng đầu khiến xe cẩu thủy lực bị yếu.

• Bơm thủy lực bị mòn hoặc hỏng: Khi các chi tiết bên trong (như cánh bơm, piston) bị mòn do ma sát lâu ngày, khả năng tạo áp suất của bơm sẽ giảm đi đáng kể. Điều này dẫn đến việc áp suất dầu cung cấp cho xy lanh không đủ mạnh để nâng tải trọng.

• Van an toàn/van điều khiển bị rò rỉ hoặc kẹt: Van an toàn bị hở hoặc có cặn bẩn kẹt sẽ làm dầu thủy lực bị thất thoát ngược về thùng dầu, giảm áp suất làm việc. Van điều khiển bị mòn cũng gây ra rò rỉ áp suất nội bộ.

• Xy lanh nâng/hạ (ben) bị mòn phớt hoặc rò rỉ bên trong: Phớt xy lanh bị mòn là nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng “trôi tải” và làm yếu lực nâng do dầu từ khoang áp suất cao bị chảy sang khoang áp suất thấp.

• Dầu thủy lực bị bẩn, quá nhiệt hoặc thiếu: Dầu bẩn làm tắc lọc và gây mòn chi tiết; dầu quá nhiệt làm giảm độ nhớt; thiếu dầu dẫn đến bơm hút không đủ và gây hư hại.

Nguyên nhân từ Động cơ

Động cơ là nguồn cung cấp năng lượng chính cho bơm thủy lực hoạt động. Nếu động cơ không đạt công suất định mức, bơm cũng không thể hoạt động hết công suất.

• Động cơ bị giảm công suất: Các vấn đề như lọc gió, lọc nhiên liệu bị tắc nghẽn, hoặc hệ thống kim phun gặp sự cố sẽ làm giảm lượng nhiên liệu và không khí vào buồng đốt, khiến động cơ chạy yếu hoặc gằn máy khi tải nặng.

• Động cơ quá nhiệt: Nhiệt độ động cơ tăng cao do hệ thống làm mát gặp vấn đề sẽ kích hoạt các cơ chế bảo vệ, tự động giảm công suất máy, dẫn đến tình trạng cần cẩu bị yếu theo.

Nguyên nhân từ Hệ thống Truyền động và Phanh

• Bộ ly hợp (côn) bị trượt: Nếu bộ ly hợp bị trượt khi tải nặng, công suất từ động cơ không được truyền tải hết đến bơm thủy lực, làm cho sức nâng bị giảm rõ rệt.

• Phanh hoặc cơ cấu khóa bị bó nhẹ: Tạo ra lực cản không cần thiết, tiêu tốn một phần công suất động cơ đáng lẽ phải dùng để nâng hạ.

Nguyên nhân do Vận hành và Bảo dưỡng

• Sử dụng quá tải trọng cho phép: Vận hành xe cẩu thường xuyên vượt quá biểu đồ tải trọng cho phép sẽ đẩy nhanh quá trình mài mòn bơm, van và xy lanh.

• Không thay dầu, lọc định kỳ: Dầu cũ, bẩn và lọc tắc sẽ làm giảm hiệu quả bôi trơn và lọc sạch, làm giảm khả năng truyền lực của dầu thủy lực.

• Lỗi cài đặt áp suất hệ thống: Việc điều chỉnh áp suất làm việc không đúng với tiêu chuẩn sẽ làm giới hạn sức nâng của thiết bị.

Phân tích chuyên sâu: Kiểm tra và chẩn đoán sự cố xe cẩu bị yếu

Để xác định chính xác lý do xe cẩu yếu và đưa ra phương án khắc phục hiệu quả, cần thực hiện một quy trình kiểm tra và chẩn đoán có hệ thống.

Quy trình kiểm tra áp suất hệ thống thủy lực

• Kiểm tra áp suất đầu ra của bơm: Sử dụng đồng hồ đo áp suất chuyên dụng lắp tại cổng ra của bơm. Áp suất đo được phải đạt mức tiêu chuẩn khi động cơ hoạt động ở vòng tua định mức.

• Kiểm tra áp suất từng van điều khiển: Lần lượt đo áp suất tại các van phân phối để xác định sự thất thoát cục bộ.

Kiểm tra lưu lượng dầu thủy lực: Đánh giá hiệu suất bơm

Sử dụng thiết bị đo lưu lượng (flow meter) để so sánh lưu lượng thực tế đo được với lưu lượng lý thuyết của bơm. Bơm bị mòn sẽ có hiệu suất thể tích thấp, nghĩa là không cung cấp đủ lượng dầu cần thiết, dẫn đến xe cẩu nâng yếu.

Kiểm tra xy lanh và phớt: Phương pháp kiểm tra rò rỉ nội bộ

• Phương pháp thử tải giữ: Đưa cần cẩu lên một vị trí nhất định với tải trọng tối đa. Quan sát nếu cần cẩu bị hạ xuống (trôi tải) nhanh hơn mức cho phép.

• Phân tích rò rỉ: Nếu xy lanh bị trôi, cần kiểm tra trực tiếp các phớt piston và độ mòn của thành xy lanh.

Kiểm tra hiệu suất động cơ: Đo vòng tua và công suất tải

• Kiểm tra vòng tua (RPM): Đo vòng tua động cơ khi không tải và khi có tải. Nếu vòng tua giảm đột ngột khi bắt đầu nâng tải, động cơ đang bị quá tải hoặc giảm công suất.

• Kiểm tra hệ thống nhiên liệu/lọc gió: Đảm bảo động cơ đang nhận đủ không khí và nhiên liệu sạch.

Giải pháp khắc phục triệt để khi xe cẩu bị yếu

Khi đã xác định được nguyên nhân, việc áp dụng giải pháp khắc phục triệt để là bước tiếp theo.

Đối với Hệ thống Thủy lực

• Thay thế hoặc sửa chữa bơm: Nếu bơm bị mòn, cần thay thế bơm mới hoặc tiến hành phục hồi các chi tiết bên trong.

• Xử lý van điều khiển và van an toàn: Vệ sinh, thay thế phớt làm kín hoặc thay thế toàn bộ van. Căn chỉnh lại áp suất làm việc của van an toàn theo tiêu chuẩn.

• Bảo dưỡng xy lanh: Thay thế toàn bộ bộ phớt (seal kit) hoặc phục hồi/thay thế xy lanh nếu thành bị xước hoặc cần bị cong, mòn.

• Thay dầu và lọc chuẩn chủng loại: Xả dầu cũ, làm sạch thùng dầu, và thay thế bằng loại dầu có độ nhớt phù hợp. Đồng thời, thay thế tất cả các lõi lọc thủy lực.

Đối với Động cơ

• Kiểm tra và sửa chữa hệ thống cấp nhiên liệu/không khí: Thay thế lọc gió, lọc nhiên liệu bị tắc. Kiểm tra và căn chỉnh kim phun.

• Khắc phục vấn đề quá nhiệt: Kiểm tra và sửa chữa hệ thống làm mát để duy trì công suất.

Khuyến nghị chuyên gia từ Cơ Giới Miền Nam

Chúng tôi khuyến cáo việc sửa xe cẩu bị yếu nên được thực hiện bởi đội ngũ kỹ thuật có kinh nghiệm. Chỉ sử dụng các linh kiện chính hãng hoặc tương đương. Sau khi thay thế, cần thực hiện quy trình căn chỉnh áp suất tổng thể để đảm bảo xe cẩu hoạt động trở lại đúng công suất thiết kế.

Biện pháp phòng ngừa và bảo dưỡng định kỳ

Việc duy trì hiệu suất hoạt động ổn định về lâu dài nằm ở công tác phòng ngừa và bảo dưỡng định kỳ.

Lịch bảo dưỡng: Tầm quan trọng của việc tuân thủ

• Kiểm tra và thay thế dầu thủy lực: Thay dầu theo số giờ hoạt động để duy trì độ nhớt và ngăn ngừa cặn bẩn.

• Thay thế định kỳ các loại lọc: Thay lọc dầu thủy lực, lọc nhiên liệu, và lọc gió đúng thời hạn.

• Kiểm tra các điểm rò rỉ: Thường xuyên kiểm tra trực quan các đường ống, khớp nối, và xy lanh để phát hiện và xử lý sớm các điểm rò rỉ dầu, tránh tình trạng xe cẩu bị giảm tải.

Xem thêm: Quy trình bảo dưỡng xe cẩu chuẩn & Checklist an toàn

Quy tắc vận hành an toàn

• Tránh làm việc quá tải: Luôn tuân thủ biểu đồ tải trọng (load chart) của xe cẩu.

• Không ngâm tải trong thời gian dài: Hạn chế giữ tải trọng ở một vị trí quá lâu.

• Khởi động và làm nóng máy: Cho phép động cơ và dầu thủy lực đạt đến nhiệt độ làm việc tối ưu trước khi thực hiện thao tác nâng tải nặng.

Khuyến nghị sử dụng Dịch vụ Chuyên nghiệp

Liên hệ với đơn vị chuyên môn như Công ty Cơ Giới Miền Nam để thực hiện các bài kiểm tra áp suất, đo lưu lượng bơm và kiểm tra tổng thể hệ thống hàng năm. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng sửa xe cẩu bị yếu tốn kém sau này.

Kết luận

Tình trạng xe cẩu bị yếu là một vấn đề kỹ thuật phức tạp nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát và khắc phục triệt để. Từ các dấu hiệu ban đầu đến những nguyên nhân chuyên sâu hơn, tất cả đều cần được xử lý một cách chính xác.

Việc duy trì hiệu suất làm việc tối đa của xe cẩu không chỉ dừng lại ở việc sửa xe cẩu bị yếu khi sự cố xảy ra, mà còn nằm ở sự chủ động trong công tác bảo dưỡng định kỳ và vận hành đúng kỹ thuật.

Chúng tôi khuyến khích bạn không nên tự ý can thiệp vào các vấn đề kỹ thuật phức tạp. Nếu thiết bị của bạn đang gặp phải tình trạng xe cẩu nâng yếu hoặc bất kỳ sự cố nào khác, hãy liên hệ ngay với các chuyên gia.

Với đội ngũ kỹ thuật lành nghề và kinh nghiệm xử lý đa dạng các dòng xe cẩu, Công ty Cơ Giới Miền Nam cam kết cung cấp dịch vụ sửa xe cẩu chuyên nghiệp, giúp thiết bị của bạn nhanh chóng trở lại hoạt động với công suất và độ tin cậy cao nhất.